विभाज्यतेच्या कसोट्या

2 ची कसोटी

 

  • कोणत्याही सम संख्येस 2 ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720

 

 


 

3 ची कसोटी

 

  • जर दिलेल्या संख्येतील सर्व अंकांच्या एक अंकी बेरजेस ने पूर्ण भाग जात असेलतर दिलेल्या संख्येसदेखील ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720
  • 27720 या संख्येतील अंकांची बेरीज = 2 + 7 + 7 + 2 + 0 = 18
  • 18 या संख्येतील अंकांची बेरीज = 1 + 8 = 9
  • ला ने पूर्ण भाग जात असल्याने 27720 ला देखील ने पूर्ण भाग जातो.

 

 


 

4 ची कसोटी

 

  • जर दिलेल्या संख्येतील शेवटच्या दोन अंकांपासून तयार होणाऱ्या संख्येला 4 ने पूर्ण भाग जात असेल किंवा शेवटचे दोन्ही अंक 0 असतील, तर दिलेल्या संख्येसदेखील 4 ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720
  • 27720 या संख्येतील शेवटच्या दोन अंकांपासून तयार होणारी संख्या 20.
  • 20 या संख्येला 4 ने पूर्ण भाग जातो.
  • म्हणून 27720 ला देखील 4 ने पूर्ण भाग जातो.
  • गंमत म्हणून दुसरे उदाहरण घेऊ – 12345678900.
  • ही संख्या एका दमात कदाचित वाचताही येणार नाही. परंतु शेवटच्या दोन अंकांकडे पाहून या संख्येला 4ने पूर्ण भाग जातो असे सांगू शकतो.

 


 

5 ची कसोटी

 

  • जर दिलेल्या संख्येच्या एककस्थानी किंवा यापैकी एक अंक असेलतर दिलेल्या संख्येस ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720.

 

 


 

6 ची कसोटी

 

  • जर दिलेल्या संख्येस 2 व 3 या दोन्ही संख्यांनी पूर्ण भाग जात असेल, तर दिलेल्या संख्येस 6 ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720.
  • ही संख्या सम असल्याने तिला 2 ने पूर्ण भाग जातो.
  • तिच्या अंकांच्या बेरजेला म्हणजे 2 + 7 + 7 + 2 + 0 = 18 ला 3 ने पूर्ण भाग जात असल्यामुळे 27720 या संख्येला 3 ने पूर्ण भाग जातो.

 

  • म्हणजेच या संख्येस 2 व 3 या दोन्ही संख्यांनी भाग जातो, म्हणून त्या संख्येस 6 नेही पूर्ण भाग जातो.

 


 

7 ची कसोटी

 

  • दिलेल्या संख्येतील एकक स्थानाच्या अंकाची दुप्पट करावी.
  • ही दुप्पट उर्वरित अंकातून वजा करावी. तयार झालेल्या संख्येस 7 ने पूर्ण भाग जात असल्यास दिलेल्या संख्येसदेखील 7 ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720.
  • या संख्येच्या एककस्थानी 0 असल्याने तो सोडून देऊ. उर्वरित संख्येचा म्हणजे 2772 चा विचार करु.
  • 2772 च्या एककस्थानचा अंक 2. त्याची दुप्पट 4. ती 277 मधून वजा करु. 277 – 4 = 273.
  • 273 साठी पुन्हा हीच कसोटी वापरु.
  • 273 च्या एककस्थानचा अंक 3. त्याची दुप्पट 6. ती 27 मधून वजा करु. 27 – 6 = 21.

 

  • 21 ला 7 ने पूर्ण भाग जातो, म्हणून 27720 ला देखील 7 ने पूर्ण भाग जातो.

 


 

8 ची कसोटी

 

  • दिलेल्या संख्येतील शेवटच्या तीन अंकांपासून तयार होणाऱ्या संख्येस 8 ने पूर्ण भाग जात असेल किंवा शेवटचे तीन अंक 0 असतील, तर, दिलेल्या संख्येसदेखील 8 ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720.

 

  • यात 27720 या संख्येतील शेवटच्या तीन अंकांपासून तयार होणारी संख्या 720. 720 ला 8 ने पूर्ण भाग जात असल्याने 27720 ला 8 ने पूर्ण भाग जातो.

 


 

9 ची कसोटी

 

  • दिलेल्या संख्येतील अंकांच्या एक अंकी बेरजेस 9 ने पूर्ण भाग जात असेल तर, दिलेल्या संख्येसदेखील 9ने पूर्ण भाग जातो. उदा. 27720.
  • 27720 : 2 + 7 + 7 + 2 + 0 = 18, 18 : 1 + 8 = 9.

 

  • ज्या संख्येला 3 ने पूर्ण भाग जातो, त्या संख्येला 9 ने पूर्ण भाग जाईलच असे नाही, मात्र, ज्या संख्येला9 ने पूर्ण भाग जातो, त्या संख्येला 3 ने निश्चित भाग जातो.

 


 

10 ची कसोटी

 

  • एककस्थानी 0 असलेल्या सर्व संख्यांना 10 ने पूर्ण भाग जातो.

 

 

उदा. 27720

 


 

11 ची कसोटी

 

  • संख्येतील एकाआड एक स्थानांवरील संख्यांच्या बेरजेतील फरकाला 11 ने पूर्ण भाग जात असेल किंवा तो फरक 0 असेल तर अशा संख्येला 11 ने पूर्ण भाग जातो.

 

    • उदा. 27720.
      2
      7
      7
      2
      0

 

    • एकाआड एक स्थानांवरील संख्या –
      पहिला गट  : 2, 7, 0
      दुसरा गट  : 7, 2
      बेरजा 9, 9
      फरक 0.

 

 


 

12 ची कसोटी

 

  • ज्या संख्येला 3 व 4 या दोन संख्यांनी पूर्ण भाग जातो, त्या संख्येला 12 ने ही पूर्ण भाग जातो

    mathas